Ashwagandha (Withania somnifera) to roślina lecznicza szeroko stosowana w medycynie ajurwedyjskiej, znana ze swoich właściwości adaptogennych. W ostatnich latach zyskuje popularność jako potencjalne wsparcie w leczeniu depresji. Wiele badań naukowych potwierdza jej korzystny wpływ na układ nerwowy, zwłaszcza w kontekście redukcji stresu i poprawy nastroju. W poniższym artykule przyjrzymy się szerzej jej prozdrowotnym właściwościom (1).

Kluczowe związki bioaktywne i ich rola

Ashwagandha jest bogata w wiele składników aktywnych takich jak witanolidy, alkaloidy, fenole, flawonoidy, saponiny oraz garbniki. Za szczególne właściwości tej rośliny, które mają znaczenie we wspomaganiu leczenia depresji w głównej mierze odpowiadają witanolidy i związki fenolowe, które wykazują działanie aktywujące układ odpornościowy i przeciwutleniające poprzez hamowanie ekspresji prozapalnych cytokin. Alkaloidy wykazują za to działanie neuroprotekcyjne, wspierając regenerację neuronów i poprawiając funkcje synaptyczne oraz mogą wpływać na plastyczność synaptyczną i neurogenezę w hipokampie – obszarze mózgu często zmniejszonym u osób z depresją (2).

Mechanizmy działania Ashwagandhy a depresja

Według przeglądu literatury naukowej, ashwagandha może pomagać w leczeniu depresji poprzez kilka kluczowych mechanizmów:

Regulacja osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA) – wpływa na redukcję poziomu kortyzolu, co może zmniejszać objawy przewlekłego stresu i poprawiać funkcjonowanie układu nerwowego (1,2).

Modulacja neuroprzekaźników – ashwagandha może wpływać na stężenie serotoniny i neuroprzekaźnika GABA, co przyczynia się do poprawy nastroju i redukcji objawów depresji (1).

Właściwości przeciwzapalne – redukuje stany zapalne i stres oksydacyjny, które często są związane z patogenezą depresji (2).

Działanie neuroprotekcyjne – ochrona neuronów przed działaniem stresu oksydacyjnego może przyczyniać się do poprawy funkcji poznawczych i emocjonalnych (2,3).

Badania naukowe wykazujące pozytywny wpływ Ashwagandhy

W badaniu klinicznym z udziałem ludzi, oceniono wpływ standaryzowanego ekstraktu z korzenia ashwagandhy na osoby z łagodnym i umiarkowanym lękiem i depresją. Wyniki wykazały, że już po 30 dniach nastąpił znaczący spadek objawów lękowych, a po 60 i 90 dniach poprawa była wyraźnie większa niż w grupie placebo. Podobne efekty zaobserwowano w redukcji objawów depresji i poprawie jakości snu. Dodatkowo, stężenia serotoniny w surowicy wzrosły, podczas gdy w grupie placebo spadły (6).

Ashwagandha wykazuje potencjał w poprawie jakości snu, co jest kluczowe w terapii depresji. W badaniach klinicznych zaobserwowano wzrost całkowitego czasu snu oraz zmniejszenie liczby przebudzeń nocnych. Badania wykazały również korzystny wpływ na redukcję lęku, stresu i zaburzeń pamięci u zwierząt pozbawionych snu (1,3).

W badaniu z udziałem ludzi zastosowano ekstrakt z ashwagandhy zawierający 5% witanolidów w dawce 600 mg/dzień i stwierdzono zmniejszenie stężenia kortyzolu (nazywanego potocznie hormonem stresu) w surowicy wraz ze zmniejszeniem objawów lęku (4).

W kolejnym badaniu grupa osób przyjmująca 225 mg ashwagandhy miała znaczne zmniejszenie poziomu kortyzolu, co przyczyniło się do redukcji stresu. Uczestnicy badania osiągali też lepsze wyniki w testach na elastyczność poznawczą, funkcje wykonawcze i szybkość przetwarzania informacji, co może wspierać walkę z depresją, poprawiając zdolność radzenia sobie ze stresem (5).

Podsumowanie

Ashwagandha może być skutecznym wsparciem w walce z depresją dzięki swoim właściwościom adaptogennym, modulacji neuroprzekaźników oraz zdolności do redukcji stresu i stanów zapalnych. Chociaż wyniki badań są obiecujące, konieczne są dalsze prace naukowe w celu określenia optymalnej dawki i długoterminowych korzyści ze stosowania tej rośliny.