Ocet wrotyczowy – właściwości i zastosowanie

Co to jest wrotycz?

Zacznijmy od tego, co kryje się za tą nazwą.

Wrotycz pospolity, znany również jako Tanacetum vulgare, to gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae). Jest to roślina wieloletnia, występująca dziko w Europie, Azji Północnej i Ameryce Północnej. W Polsce jest dość pospolita i można ją znaleźć na łąkach, polach, obrzeżach lasów oraz terenach ruderalnych. Osiąga wysokość od 50 do 150 cm. Ma sztywne, wzniesione łodygi oraz pierzastosieczne liście, które charakteryzuje silny, balsamiczny zapach, przypominający nieco woń kamfory. Kwiaty wrotyczu są żółte, drobne, zebrane w gęste baldachogrona.

Czym jest ocet wrotyczowy?

To zatem nic innego jak ziołowy ocet, który powstaje w wyniku maceracji kwiatów wrotyczu pospolitego w żywym occie jabłkowym. Sprawia to, że stanowi mieszankę korzyści zdrowotnych właściwych dla tych dwóch składników. Ocet jabłkowy zawiera w sobie kwasy organiczne (w tym kwas octowy, jabłkowy, galusowy, kawowy, chlorogenowy), enzymy pektyny, aminokwasy, żywe kultury bakterii i drożdży (1), natomiast wrotycz pospolity charakteryzuje się obecnością flawonoidów (o działaniu przeciwutleniającym) oraz seskwiterpenów (o właściwościach przeciwgrzybiczych i przeciwpasożytniczych) w swoim składzie. Z uwagi na zawartość tujonu – związku chemicznego, który w większych ilościach może być toksyczny (2) – ocet wrotyczowy stosuje się zazwyczaj zewnętrznie, a nie wewnętrznie. I choć ostatnim czasy zyskuje na popularności, to tak naprawdę od setek lat stosowany jest jako remedium na liczne dolegliwości.

Żywy ocet wrotyczowy

(16 opinii)

Zobacz w sklepie

Ocet wrotyczowy – właściwości

W medycynie ludowej używany był do leczenia problemów trawiennych, pasożytów wewnętrznych oraz jako środek przeciwbólowy. Ten tradycyjny ocet ceniony jest za swoje liczne właściwości, a wśród nich znajdziemy:

1. Przeciwzapalne

Ocet wrotyczowy wykazuje właściwości przeciwzapalne, co sprawia, że może być używany do łagodzenia stanów zapalnych skóry i stawów. Wrotycz (Tanacetum vulgare) zawiera flawonoidy, terpeny (w tym tujon), i garbniki. Te substancje działają na różne mechanizmy zapalne w organizmie, co czyni to zioło rośliną interesującą zarówno w kontekście tradycyjnej medycyny, jak i nowoczesnych badań farmakologicznych (3,4).

2. Antybakteryjne i przeciwgrzybicze

Dzięki zawartości substancji takich jak tujon, kamfora, borneol, cyneol, ocet wrotyczowy działa antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo, co może pomóc w leczeniu drobnych infekcji skórnych. Mamy w nim również flawonoidy i fenolokwasy, które mają zdolność do hamowania wzrostu różnych bakterii. Badania in vitro wykazały, że ekstrakty z wrotyczu mogą skutecznie hamować wzrost różnych szczepów bakterii, takich jak Staphylococcus aureus, i grzybów (4,5).

3. Przeciwpasożytnicze

Wrotycz jest znany ze swoich właściwości przeciwpasożytniczych i w medycynie ludowej stosowany jest do zwalczania pasożytów zewnętrznych, takich jak wszy czy pchły. Tujon działa neurotoksycznie na pasożyty, powodując ich paraliż i śmierć. Wpływa również na układ nerwowy pasożytów, zakłócając przewodzenie impulsów nerwowych. Ponadtwo, zawarte we wrotyczu kamfora, borneol, cyneol wspomagają efekt tujonu (6,7).

4. Przeciwbólowe

Ocet z wrotyczu stosuje się także jako naturalny środek przeciwbólowy (8) oraz sposób na leczenie ran, stłuczeń, a także siniaków. Może być również stosowany jako remedium na bóle stawów i obrzęki – w tym przypadku najlepiej używać octu nierozcieńczonego do pędzlowania obolałego miejsca. Zarówno ocet, jak i wrotycz mają właściwości ściągające, a za sprawą właściwości przeciwzapalnych, przyśpieszają gojenie się ran.

5. Odstraszające owady

Silny zapach octu wrotyczowego działa odstraszająco na owady, w tym komary, kleszcze i muchy. Co więcej, za sprawą wspomnianych wyżej składników wrotyczu, takich jak tujon, kamfora i cyneol, które wykazuje on działanie repelentne. Zapach octu w połączeniu z tymi związkami potęguje efekt odstraszający. Niektóre składniki wrotyczu mogą działać toksycznie na owady, zakłócając ich układ nerwowy, co zniechęca je do zbliżania się do obszarów, gdzie jest używany ocet wrotyczowy.

Ocet wrotyczowy – jak stosować?

Wiemy już jakie zastosowanie ma ocet wrotyczowy, jak zatem go używać?

Stosowanie zewnętrzne

1. Łagodzenie bólu mięśniowego i stawowego

• Kompresy: namocz czystą ściereczkę lub gazę w occie wrotyczowym (może być rozcieńczony wodą w proporcji 1:1) i przyłóż na bolące miejsce na 15-20 minut. Powtarzaj kilka razy dziennie w razie potrzeby.

2. Bóle głowy

• Okłady na czoło i skronie: nasącz kawałek tkaniny octem wrotyczowym (rozcieńczonym wodą) i nałożyć na czoło i skronie na kilka minut. Chłodzący efekt octu może pomóc w łagodzeniu napięciowych bólów głowy.

3. Ukąszenia owadów i drobne rany

• Przemywanie: Przemywaj miejsca ukąszeń owadów lub drobne rany octem wrotyczowym, aby złagodzić ból, świąd i obrzęk. Stososuj kilka razy dziennie.

4. Płukanka do włosów

• Odstraszanie wszy: Po umyciu włosów, użyj octu wrotyczowego jako płukanki (rozcieńczonego wodą). Pozostawić na kilka minut, a następnie spłukaj wodą. Pomoże to odstraszać wszy.

5. Odstraszanie owadów

• Spray na skórę i ubrania: Rozcieńcz ocet wrotyczowy wodą w proporcji 1:1. Przelej do butelki z rozpylaczem i spryskaj skórę oraz ubrania przed wyjściem na zewnątrz. Unikaj kontaktu z oczami i błonami śluzowymi.
• Ochrona zwierząt domowych: Spryskaj sierść zwierząt domowych delikatnie, aby odstraszać pchły i kleszcze. Unikaj spryskiwania w okolicach oczu i pyska.

Żywy ocet wrotyczowy

(16 opinii)

Zobacz w sklepie

Stosowanie wewnętrzne (zachować ostrożność)

Stosowanie wewnętrzne octu wrotyczowego jest tematem kontrowersyjnym ze względu na potencjalne ryzyko związane z zawartością tujonu, który może być toksyczny. Tujon jest związkiem neurotoksycznym występującym w wrotyczu, który może wpływać na układ nerwowy oraz inne procesy w organizmie. Z tego powodu wewnętrzne stosowanie octu wrotyczowego powinno być przeprowadzane z dużą ostrożnością i najlepiej pod nadzorem specjalisty.

Potencjalne korzyści

W tradycyjnej medycynie ocet wrotyczowy był czasem stosowany wewnętrznie w niewielkich ilościach w celu:

• Łagodzenia problemów trawiennych: takich jak wzdęcia, niestrawność i bóle brzucha.
• Leczenia pasożytów wewnętrznych: dzięki działaniu przeciwpasożytniczemu wrotyczu.

Zalecenia dotyczące stosowania wewnętrznego

Jeśli zdecydujesz się na wewnętrzne stosowanie octu wrotyczowego, powinieneś zachować szczególną ostrożność i przestrzegać następujących wskazówek:

• Konsultacja z lekarzem: zawsze skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą medycyny ziołowej przed rozpoczęciem stosowania octu wrotyczowego wewnętrznie.
• Niskie dawki: Używaj bardzo małych ilości, aby zminimalizować ryzyko toksyczności. Typowa dawka może wynosić jedną łyżeczkę octu wrotyczowego rozcieńczonego w szklance wody raz dziennie.
• Krótki czas stosowania: Nie stosuj octu wrotyczowego wewnętrznie przez dłuższy czas. Kuracja powinna trwać maksymalnie kilka dni.
• Monitorowanie objawów: Uważnie obserwuj swoje ciało pod kątem jakichkolwiek niepożądanych reakcji, takich jak zawroty głowy, nudności, skurcze mięśni czy inne objawy neurologiczne. W razie wystąpienia takich objawów, natychmiast przerwij stosowanie i skontaktuj się z lekarzem.

Alternatywy dla octu wrotyczowego

Ze względu na ryzyko związane ze stosowaniem wewnętrznym octu wrotyczowego, warto rozważyć bezpieczniejsze alternatywy:

• Herbaty ziołowe: Mięta, rumianek lub koper włoski mogą pomóc w problemach trawiennych bez ryzyka toksyczności.
• Probiotyki: Naturalne probiotyki, takie jak kefir czy jogurt, mogą wspierać zdrowie jelit i wspomagać trawienie.
• Naturalne środki przeciwpasożytnicze: Pestki dyni, czosnek i olej kokosowy mogą być skuteczne w leczeniu pasożytów bez ryzyka związanego z tujonem.

Ocet wrotyczowy – jak zrobić?

Ocet z wrotyczu można kupić między innymi w sklepie Racjonalni, albo zrobić samodzielnie. Co będzie potrzebne do przygotowywania tej prozdrowotnej mikstury?

Składniki:

• 1 szklanka świeżych lub suchych liści wrotyczu
• 2 szklanki octu jabłkowego
• Słoik szklany z zakrętką

Przygotowanie:

1. Jeśli używasz świeżych kwiatów wrotyczu, umyj je dokładnie pod bieżącą wodą. Włóż je do słoika, delikatnie dociskając — tak, by nie zgnieść ich całkowicie.
2. Zalej zioła octem, kompletnie je zanurzając. Upewnij się, że są przykryte płynem. Następnie zakręć dokładnie słoik.
3. Umieść słoik z wrotyczem i octem w miejscu ciemnym i chłodnym przez około 2-4 tygodnie. Co jakiś czas wstrząśnij słoikiem.
4. Po tym czasie przecedź ocet przez gazę lub sitko i przelej do czystej butelki.

Żywy ocet wrotyczowy

(16 opinii)

Zobacz w sklepie

Ocet wrotyczowy – środki ostrożności

Ocet wrotyczowy jest wszechstronnym, naturalnym środkiem, który może być używany do różnych celów terapeutycznych i ochronnych. Stosowany zgodnie z zaleceniami, może przynieść wiele korzyści, jednak zawsze należy pamiętać o zachowaniu odpowiednich środków ostrożności.

• Test uczuleniowy: przed zastosowaniem octu wrotyczowego na skórze należy przeprowadzić test uczuleniowy na małej powierzchni, aby upewnić się, że nie wystąpi reakcja alergiczna.
• Toksyczność tujonu: tujon, jeden ze składników wrotyczu, może być toksyczny w większych ilościach. Należy zachować ostrożność, zwłaszcza przy stosowaniu wewnętrznym.
• Unikanie kontaktu z oczami: ocet wrotyczowy nie powinien mieć kontaktu z oczami ani błonami śluzowymi. W przypadku kontaktu należy natychmiast przepłukać obficie wodą.
• Stosowanie u dzieci: ocet wrotyczowy powinien być stosowany ostrożnie u dzieci, ze względu na ich większą wrażliwość na składniki aktywne.
• Stosowanie w trakcie ciąży i w okresie karmienia piersią: ze względu na ryzyko toksyczności, stosowanie octu wrotyczowego wewnętrznie nie jest zalecane.