Chcąc zachować na dłużej bogactwo dobroci ukryte w świeżych owocach i warzywach stosujemy przeróżne metody ich obróbki, a jedną z popularniejszych jest fermentacja. Nic dziwnego, nie od dziś fermentowanym produktom przypisuje się liczne właściwości prozdrowotne.
Zyskujące obecnie na popularności żywe octy owocowe zaliczane są do tzw. zdrowej żywności, ale nie od dziś cieszą się uznaniem. Już w starożytności ceniono ich właściwości i wykorzystywano je przy leczeniu wielu dolegliwości. Chociażby ojciec medycyny, Hipokrates, zalecał stosowanie octu przy infekcjach, schorzeniach dróg oddechowych czy skóry. Rzymscy wojownicy natomiast miksturę wody i octu pili przed wyprawami wojennymi, upatrując w niej źródło zdrowia, siły i tężyzny fizycznej.
Najpopularniejszy jest ocet jabłkowy (to dziś prawdziwy celebryta!) i to jemu przypisywane są wszystkie wspaniałe właściwości, ale czy tylko on jest tak wartościowy? Zdecydowanie nie! Co cechuje różne octy owocowe? Jabłkowy, winogronowy, malinowy, a może z aronii? Czym się między sobą różnią? Poznaj cechy i właściwości różnych rodzajów octów owocowych. Dowiedz się jak je stosować i dlaczego są tak wartościowe, oraz wybierz ten w sam raz dla Twoich potrzeb.
Identyczny proces produkcji
Choć octy wytwarzane są z różnych owoców, proces ich otrzymywania zawsze przebiega tak samo. W tradycyjnej produkcji świeże owoce, np. pokrojone w drobne kawałki lub w formie pulpy, zalewa się samą wodą lub wodą z dodatkiem cukru. Taki podkład stanowi idealną pożywkę dla drożdży i bakterii. W pierwszym etapie produkcji octu – fermentacji alkoholowej – to właśnie drożdże przekształcają węglowodany w alkohol. Następnie do gry wkraczają bakterie z rodziny Acetobacter. Dochodzi do fermentacji octowej, podczas której alkohol fermentuje do kwasu octowego. Kwaśny smak i zapach pochodzą właśnie od kwasu octowego i to on czyni ocet… octem! Cały proces trwać może od kilku do kilkunastu miesięcy – w zależności od tego, jaką kwasowość chcemy osiągnąć.
Niezaprzeczalnie – najlepszy ocet jest niefiltrowany i niepasteryzowany. Nie zawiera także konserwantów oraz innych sztucznych „ulepszaczy”. Wykorzystywane do produkcji całe owoce pochodzące ze sprawdzonego źródła – sadów i ogrodów wolnych od chemikaliów i pestycydów, zapewniają bogactwo zdrowotnych właściwości, a długi okres naturalnego, niczym nieprzyspieszanego dojrzewania gwarantuje wysoką jakość. Dlaczego całe owoce, a nie sok? Wyciskając sok, wyrzucane jest to, co najcenniejsze – skórka i miąższ. To tam znajdziesz maksimum prozdrowotnych składników.
Co łączy wszystkie octy?
Zanim poznamy cechy i właściwości poszczególnych rodzajów octów, skupmy się na tym, co jest wspólne. Jakikolwiek ocet wybierzesz (przypomnijmy – piszemy tylko o octach niepasteryzowanych), znajdziesz pewne właściwości typowe dla każdego z nich. Wszystkie żywe octy owocowe zawierają bowiem:
- kwas octowy
Kwas octowy to główny składnik octu. Wśród popartych badaniami naukowymi właściwości leczniczych znaleźć możemy m.in obniżanie ciśnienia krwi oraz poziomu „złego” cholesterolu oraz zmniejszanie poziomu cukru we krwi. Uważa się również, że jego działanie może zmniejszać łaknienie, a także przyspieszać spalanie tkanki tłuszczowej – co wspomaga odchudzanie. Kwas octowy wykazuje także działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze – hamuje rozwój kolonii bakteryjnych E. Coli i S. aureus oraz grzybiczych C. albicans. Dlatego z octu przyrządzić można płukanki i okłady, które przyspieszają leczenie skaleczeń i stanów zapalnych skóry. Nierzadko wykorzystywany jest również do smarowania miejsc po ukąszeniach komarów.
Octy Racjonalni powstają prawdziwie domowym sposobem, dlatego kwasowość jaką osiągamy wynosi ok. 3%. W porównaniu z 5-, 6-, czy nawet 10-procentowymi octami, które znaleźć możemy na półkach sklepowych, 3-procentowa kwasowość może wydawać się niewielka, jednak u nas jest to zabieg celowy. Mamy kwas octowy, a jednocześnie zachowujemy pozostałe cenne składniki bioaktywne – antyoksydanty, witaminy, składniki mineralne, których ilość maleje wraz z rosnącą kwasowością. Oprócz tego, że jest bogatszy, taki ocet będzie zdecydowanie łagodniejszy dla szkliwa, przełyku czy błon śluzowych żołądka.
- żywe kultury bakterii
Żywe octy owocowe zawierają “matkę octową”, czyli nic innego jak żywe kolonie bakteryjne, a także wciąż żywe drożdże. Jak pokazują badania, w jelicie człowieka znajdować się może aż do dwóch kilogramów pożytecznych bakterii! Bez ich obecności niemożliwe byłyby procesy trawienia, nie działałby układ hormonalny oraz system odpornościowy, a do krwi nie trafiałyby niezbędne dla organizmu witaminy.
Pijąc ocet stymulujemy wzrost prawidłowej flory bakteryjnej jelit. Prowadząc badania nad zastosowaniem octu w leczeniu wrzodziejącego jelita, naukowcy z Chin wykazali, że oprócz działania przeciwzapalnego, zwiększeniu uległa liczebność bakterii z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczebności pałeczek okrężnicy Escherichia coli.
Ocet dodany do codziennej diety może zapobiegać biegunkom i zaparciom (a jeśli się pojawią, to może łagodzić ich przebieg), normować wchłanianie substancji odżywczych, tym samym redukując niedobory, stanowi też ochronę ściany jelita przed różnymi toksycznymi związkami, które mogłyby ją uszkadzać.
Każdy inny, każdy wyjątkowy
Mimo, że octy wytwarzane są w ten sam, naturalny sposób, dzięki wykorzystaniu różnych owoców ich cechy i właściwości są nieco odmienne. To, jakie owoce poddano fermentacji wpłynie nie tylko na kolor, smak czy zapach produktu finalnego, czyli octu, ale i jego właściwości. Zastanawiasz się, który produkt będzie najbardziej odpowiadał Twoim preferencjom i potrzebom? Aby rozwiać wszystkie wątpliwości dotyczące różnych rodzajów octu, wyjaśnimy, co cechuje każdy z nich i jakie mają właściwości.
Ocet jabłkowy
Zacznijmy od klasyki, czyli octu jabłkowego.
Co go cechuje? Charakterystyczny jabłkowy, lekko kwaśny, smak i zapach, bursztynowy kolor, mętna struktura.
Właściwości:
Jabłka to owoce bogate w pektyny – cukry złożone należące do frakcji błonnika rozpuszczalnego. Zawierają sporą ilość witaminy C, potasu i antyoksydantów – kwercetynę, katechiny, kwas chlorogenowy, kwasy organiczne (jabłkowy, cytrynowy, chinowy, bursztynowy, glikolowy i inne), a także w mniejszych ilościach witaminy K, A, E, B1, B2 i B6. Cechuje je niski indeks glikemiczny (IG=38), dzięki czemu świetnie sprawdzą się w diecie cukrzyków.
Wśród korzyści wynikających octu jabłkowego znaleźć możemy:
ograniczenie wchłaniania „złego” cholesterolu LDL do krwiobiegu, regulację poziomu glukozy we krwi, wspomaganie oczyszczania organizmu z metali ciężkich, działanie prebiotyczne, wpływ na perystaltykę jelit i stabilizację ciśnienia krwi, wzmacnianie odporności, wspomaganie prawidłowego funkcjonowania wzroku, profilaktyka przeciwmiażdżycowa, pomoc w walce z nadwagą, działanie przeciwutleniające – zmniejszające szkodliwe działanie wolnych rodników przyspieszających procesy starzenia się organizmu.
Ocet jabłkowy z rokitnikiem
Znając już korzyści wynikające ze spożywania octu jabłkowego, skupmy się na rokitniku.
Co cechuje ocet z tych dwóch owoców? Jabłkowy smak z dość wyrazistym, kwaśnym, a zarazem lekko pieprznym smakiem owoców rokitnika, pomarańczowy kolor, mętna struktura.
Właściwości:
Rokitnik charakteryzuje zawartość aż 190 substancji bioaktywnych – w tym mnogość antyoksydantów, 18 aminokwasów egzogennych, w tym waliny, izoleucyny, leucyny czy fenyloalaniny, witaminy (A, C, D, E, K, P oraz te z grupy B) i mikroelementy (m.in. potas, żelazo, fosfor, mangan, bor, wapń i krzem). Skórkę, miąższ i pestki owoców cechuje również wysoka oleistość. Są bogatym źródłem lipo- i hydrofilnych substancji biologicznie aktywnych, takich jak: kwasy organiczne, karotenoidy, sterole, związki fenolowe oraz charakterystyczne kwasy tłuszczowe.
Co ciekawe! Owoce to skarbnica witaminy C – rokitnik, obok dzikiej róży i aceroli, ma jej najwięcej spośród wszystkich znanych nam owoców, a za sprawą braku askorbinazy (enzymu rokładającego kwas askorbinowy) witamina ta jest niezwykle trwała i prawie nie ulega rozkładowi w procesie przetwarzania i przechowywania. Cecha ta sprawia, że produkty z dodatkiem rokitnika mogą okazać się cennym dodatkiem do diety w okresie jesienno-zimowych zachorowań.
Rokitnik ceniony jest najbardziej za to, że:
stymuluje system immunologiczny, może pomóc w zwalczaniu infekcji oraz zapobiega powstawaniu stanów zapalnych, wpływa korzystnie na układ trawienny, pobudza perystaltykę jelit, reguluje pracę dwunastnicy, wpływa pobudzająco na wydzielanie soków żołądkowych, wzmaga moc trawienną żołądka, chroni wątrobę przed substancjami toksycznymi i stanami zapalnymi, normuje działanie enzymów wątrobowych, wykazuje silne działanie antyoksydacyjne – zawarte w nim przeciwutleniacze hamują negatywne działanie wolnych rodników, zmniejszają poziom „złego” cholesterolu LDL i zwiększają zawartości „dobrego” cholesterolu HDL, redukują także ryzyko powstawania i rozwoju nowotworów oraz spowalniają proces starzenia się komórek, działa regeneracyjnie na skórę, uelastyczniają ją i wspomagają gojenie ran i walkę z bliznami i przebarwieniami.
Ocet malinowy
Nasz ocet to aż 80% pysznych, polskich malin i 20% jabłek z naszego sadu, łączy w sobie zatem zalety obu tych owoców.
Co go cechuje? Wyrazisty zapach i smak malin z lekką nutą jabłek, malinowy kolor, mętna struktura.
Właściwości:
Wzmianki na temat leczniczego zastosowania malin znajdziemy w medycynie ludowej, jak i o wiele wcześniej – już z czasów starożytności. Hipokrates zalecał je bowiem jako środek napotny. Za sprawą kwasu salicylowego, który działaniem przypomina aspirynę, maliny pomagają obniżyć gorączkę. Nie dość, że są uwielbiane przez dzieci i dorosłych, to stanowią jedno z najlepszych dietetycznych źródeł związków bioaktywnych. W głównej mierze są to związki polifenolowe, wśród których dominują silnie działające antyoksydanty – elagotaniny oraz antocyjany, witaminy (m.in. C, E, B1,B2, B6) i minerały (m.in. potas, wapń, magnez, cynk). W owocach tych znajdziemy też kwasy organiczne, tj. kwas cytrynowy, jabłkowy, salicylowy oraz ponad 100 różnych olejków eterycznych, co tłumaczy ich charakterystyczny smak i zapach. Maliny są również cennym źródłem błonnika, pektyn oraz substancji śluzowatych.
Tak bogatemu składowi zawdzięczamy:
wsparcie w walce z przeziębieniami i różnego rodzaju infekcjami, działanie napotne i przeciwgorączkowe, obniżanie poziomu “złego” cholesterolu LDL, usprawnianie pracy jelit, zapobieganie zaparciom, regulację poziom glukozy we krwi, silne działanie antyoksydacyjne – neutralizując szkodliwe działanie wolnych rodników i minimalizując stres oksydacyjny, maliny mogą zapobiegać wielu groźnym schorzeniom – nadciśnieniu tętniczemu, miażdżycy, udarom mózgu, chorobie Alzheimera czy chorobom zapalnym, chronią wzrok, wspierają układ odpornościowy i opóźniają procesy starzenia się skóry, wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne i antynowotworowe, wpływają pozytywnie na układ krążenia, wzmacniają naczynia włosowate, mogą zapobiegać również otyłości i cukrzycy oraz wpływać pozytywnie na ostrość wzroku.
Ocet z aronii i czarnego bzu
80% aronii i 20% owoców czarnego bzu – prawdziwie dziarski duet w walce z jesienno-zimowymi przeziębieniami.
Co go cechuje? Łagodny, doskonale wyczuwalny owocowo-kwiatowy smak, ciemny, burgundowy kolor.
Właściwości:
Podczas, gdy wartościowe właściwości owoców aronii, odkryte zostały stosunkowo niedawno, czarny bez był powszechnie wykorzystywany już w medycynie ludowej. Połączenie tych owoców tworzy prawdziwą bombę witaminową.
OWOCE ARONII – słyną z działania korzystnego dla układu sercowo-naczyniowego. Znajdziemy w nich witaminy: C, B2, B3, B6, E, P (ta ostatnia nawet po poddaniu owoców obróbce prawie w pełni zachowuje swoją aktywność!) oraz składniki mineralne: magnez, potas, wapń, cynk, mangan. Jednak najważniejszymi, ze względu korzystnych dla zdrowia właściwości składnikami owoców aronii są polifenole – antocyjany, flawonole, fenolokwasy i garbniki, które działając przeciwutleniająco ochraniają komórki przed uszkodzeniem i mają zdolność do zwalczania wolnych rodników.
Choć nie tak popularne, owoce aronii cechuje wiele właściwości, a wśród nich:
profilaktyka i leczenie nadciśnienia krwi, grypy żołądkowej, arteriosklerozy i żylaków odbytu, działanie przeciwmiażdżycowe i antynowotworowe, wzmacniające wzrok i przeciwzapalne, stymulacja układu immunologicznego, zapobieganie cukrzycy.
OWOCE CZARNEGO BZU– medycynie ludowej równie chętnie wykorzystywano cenne właściwości. Sięgano po niego przy przeziębieniach, katarze, łamaniu w kościach i rozbiciu. Nie inaczej jest dziś. Owoce te są jednym z popularniejszych składników suplementów na odporność. Zawierają flawonoidy, rutynę, kwasy organiczne i fenolowe, garbniki, pektyny, sterole i sole mineralne, duże ilości witaminy C i prowitaminy A, a w nasionach znajdziemy olej bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe. Zawierają także sole mineralne: glin, żelazo, potas, sód i wapń.
Ciekawostka! Owoce czarnego bzu mogą okazać się pomocne w leczeniu grypy. W ich składzie znajdują fitochemikalia – to im naukowcy przypisują działanie przeciwwirusowe. Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwerystetu w Sydney wykazały działanie owoców polegające na hamowaniu namnażania wirusa grypy A i B (również w późniejszych stadiach cyklu grypy) i stymulacji odpowiedzi immunologicznej. W porównaniu z grupą kontrolną przyjmującą placebo, czas choroby skracał się o 3-4 dni.
Owoce czarnego bzu wykazują działanie:
przeciwwirusowe, antybakteryjne, immunostymulujące, przeciwbólowe i przeciwzapalne, wykrztuśne, wspierające leczenie przeziębień, zapalenia gardła, krtani, jamy ustnej, napotne, moczopędne i przeczyszczające, wspierające oczyszczanie organizmu z toksyn i szkodliwych produktów przemiany materii, antyoksydacyjne, przeciwreumatyczne, poprawiające krążenie – uszczelniając i uelastyczniając naczynia krwionośne, poprawiające kondycję prostaty oraz powstrzymujące stany zapalne układu moczowego.
Ocet winogronowy
Dlaczego nasz ocet nazywamy winogronowym a nie winnym? Bo w odróżnieniu do znanego wszystkim octu winnego, wyprodukowany jest nie z wina (nierzadko średniej jakości), a z całych owoców pysznych, czerwonych winogron odmiany Monarch – wraz z miąższem, skórką i pestkami, czyli wszystkim tym, co zawiera maksimum cennych składników odżywczych.
Co go cechuje? Łagodny, winny aromat oraz mocno wyczuwalny smak słodkich winogron, kolor czerwonego wina.
Właściwości:
Właściwości winogron docenił sam Hipokrates.W starożytności, a także w medycynie ludowej owoce winorośli wykorzystywano przy chorobach układu pokarmowego, zaparciach, leczono nimi także skaleczenia i rany. W ciemnych odmianach winogron znajdziemy kwasy organiczne (cytrynowy, mrówkowy, jabłkowy, winowy), witaminy (A, C, B1, B2, PP, E i K), pektyny, mikroskładniki (cynk, fluor, fosfor, jod, magnez, mangan, miedź, potas, selen, sód, wapń i żelazo), oraz, w większości w skórkach i pestkach, prawdziwe bogactwo związków polifenolowych – a wsród nich cenne antyoksydanty: procyjanidyny i resweratrol.
Wielu naukowców uważa, że to właśnie resweratrol odpowiada za tzw. francuski paradoks, czyli wyjątkową w Europie Zachodniej średnią długość życia Francuzów, pomimo ich niezbyt zdrowej, zbyt tłustej diety i picia dużej ilości alkoholu. Alkohol ten najcześciej jest jednak spożywany w formie czerwonego wina, które cechuje wysokie stężenie resweratrolu.
Jakie zatem działanie cechuje ocet winogronowy?
Silnie przeciwutleniające – spowalniające procesy starzenia, wspierające pracę układu krążenia, przeciwdziałające miażdżycy, wpływające korzystnie na profil lipidowy i obniżające stężenie trójglicerydów we krwi wzmacniające serce, przeciwnowotworowe (resweratrol hamuje rozprzestrzenianie nowotworów i tworzenie przerzutów), poprawiające funkcjonowanie mózgu, zmniejszające ryzyko choroby Alzheimera, regulujące gospodarkę węglowodanową i obniżające poposiłkowe stężenie glukozy we krwi, przyspieszające proces odchudzania poprzez stymulację procesu rozpadu komórek tłuszczowych, wzmacniające wzrok.
Skarbnica dobroci na co dzień
Nie lubisz jabłek, wolisz maliny? A może zdecydowanie bardziej przemawia do Ciebie miks aronii i czarnego bzu lub jabłek i rokitnika? Jak widzisz, o ile ocet jest wciąż żywy – niepasteryzowany i niefiltrowany, i powstał w naturalnym procesie fermentacji całych owoców (łącznie z miąższem, skórką, pestkami) – niezależnie jaki wybierzesz, będzie niósł za sobą szereg korzystnych właściwości. Na nasze zdrowie składają się małe, lecz świadomie podejmowane kroki i jednym z nich może być dodanie do codziennej diety niezwykle cennych, fermentowanych produktów spożywczych. Klasyczny ocet jabłkowy dla ogólnego zdrowia, ten z dodatkiem rokitnika – prawdziwej bomby witaminy C, malinowy lub z aronii i owoców czarnego bzu – niezastąpione w okresie przeziębień i grypy, lub winogronowy (ocet winny) – naładowany przeciwutleniaczami dla długowieczności – to doskonałe rozwiązanie dla osób, które cenią sobie naturalne sposoby na wzmocnienie ciała i pielęgnację. Który wybierzesz dla siebie?
Skomentuj: